Toetsenbordbediening
Als je een website wilt testen met toetsenbord vind je hier een overzicht van de meest gangbare toetsen die je daarbij kunt gebruiken. Ga je testen met een screenreader dan moet je er rekening mee houden dat toetsen soms anders werken en dat er een hele set nieuwe sneltoetsen beschikbaar komen.
Mac-gebruikers gebruiken waar Ctrl staat de apple-toets: ⌘.
Informatie voor Mac-gebruikers
Op een Mac moet je het gebruik van de tabtoets eerst activeren. Om deze aan te zetten ga je naar:
- Apple-menu → Systeemvoorkeuren
- Kies 'Toetsenbord'
- Kies 'Toetscombinaties'
- Selecteer onderaan dit venster:
- Checkbox 'Verplaats focus tussen regelaars met toetsenbordnavigatie'
- Of in oudere macOS-versies de knop: 'Alle regelaars'
- Bron: Toetscombinaties voor toegankelijkheid voor Mac
Informatie voor Android-gebruikers
Op Android werkt in Chrome alles zoals hieronder beschreven. In Firefox werken de sneltoetsen niet; een bekend probleem waar nog weinig mee gedaan is. In Chrome kun je via Cmd+/ kun je een overzicht van de sneltoetsen opvragen.
| Commando | Omschrijving |
|---|---|
| Cmd+/ | Overzicht van alle sneltoetsen |
| Tab | Navigeer naar volgende link/veld/menuitem |
| Shift+Tab | Navigeer naar vorige link/veld/menuitem |
| ↑ / ↓ / ← / → | Navigeer door radiobuttons of selectie-items |
| Spatiebalk |
Bij focus op:
|
| Enter |
Bij focus op:
|
Meer standaard toetsen
| Commando | Omschrijving |
|---|---|
| Ctrl+F | Zoek naar woord of zinsdeel |
| Ctrl+Shift of Ctrl+Spatiebalk | Selecteer meerdere items uit een lijst |
| ↑ / ↓ / ← / → (focus op radiobutton) | Selecteer radiobutton |
| ↑ / ↓ of de eerste letter (focus op uitklapbare veld) | Selecteer volgende item uit de lijst |
| ↑ / ↓ / ← / → (focus op slider) | Slider links/rechts |
| Alt+↓ | Open dropdown/datepicker/... |
| ↑ / ↓ (focus op pagina) | Scroll pagina omhoog/omlaag |
| ← / → (focus op pagina) | Scroll pagina links/rechts |
|
Spatiebalk of Page Down |
Scroll omlaag |
|
Shift+Spatiebalk of Page Up |
Scroll omhoog |
| End | Helemaal naar het einde |
| Home | Helemaal naar het begin |
| Esc (bij popups) | Sluit de popup |
|
F6 (in de browser) of Ctrl+L (in de browser) |
Naar de adresbalk |
Toetsenbordbediening browsers
Veel browsers zijn op dezelfde wijze te bedienen
| Commando | Omschrijving |
|---|---|
| Ctrl+1 tot en met 8 | Ga direct naar de 1e tabblad, tot en met 8e tabblad. |
| Ctrl+9 | Ga naar de laatste open tabblad. |
|
Ctrl+Tab of Ctrl+PageUp |
Ga naar de volgende tabblad (naar rechts). |
|
Ctrl+Shift+Tab of Ctrl+PageDown |
Ga naar vorige tabblad (naar links). |
|
Ctrl+W of Ctrl+F4 |
Sluit huidige tabblad. |
| Ctrl+Shift+T | Heropen laatst gesloten tabblad. |
| Ctrl+T | Open een nieuw tabblad. |
| Ctrl+N | Open een nieuw browser-venster. |
| Alt+F4 | Sluit het huidige venster. |
| Met focus op link: Ctrl+Enter | Open link in nieuw tabblad. |
| Met focus op link: Ctrl+Shift+Enter | Open link in nieuw tabblad en ga daar naartoe. |
| Alt+← | Terug, naar de vorige webpagina. |
| Alt+→ | Verder, naar de volgende webpagina. |
| F5 | Ververs de pagina. |
|
Ctrl+F5 |
Ververs de pagina en cache opnieuw instellen. |
| Ctrl++ | Inzoomen. |
| Ctrl+– | Uitzoomen. |
| Ctrl+0 | Standaard zoomwaarde. |
| F11 | Volledig scherm. |
NVDA
NVDA = NonVisual Desktop Access
De NVDA toets is standaard de Insert toets of kan gewijzigd worden in de Caps lock toets. Je kunt deze toets altijd tussentijds aanpassen via Ctrl+NVDA+K. Zet NumLock uit. Onderstaand overzicht is bedoeld voor gebruik in Firefox.
Overzicht van een deel van de sneltoetsen in NVDA
| Commando | Omschrijving |
|---|---|
| NVDA+n | NVDA Menu |
| NVDA+F7 | Overzicht hyperlinks, opsommingslijsten, koppen en landmarks |
| Num + | Lees vanaf huidige positie |
| NVDA+↓ | Lees alles vanaf de huidige positie |
| NVDA | Zet geluid uit/piep/aan |
| Ctrl | Stop met voorlezen |
| Shift | Pauzeer met voorlezen/ga verder met voorlezen |
| NVDA+↑ of Num 8 | Lees huidige regel voor |
| ↑ of Num 7 | Lees vorige regel voor |
| ↓ of Num 9 | Lees volgende regel voor |
| Num 5 | Lees woord voor |
| Num 5 2x snel | Spel woord |
| Ctrl+← of Num 4 | Lees vorig woord voor |
| Ctrl+→ of Num 6 | Lees volgend woord voor |
| Ctrl+Alt+ pijltoetsen | Navigeer door tabel |
| H | Ga naar volgende kop |
| 1-6 | Ga naar volgend kopniveau 1-6 |
| K | Ga naar volgende hyperlink |
| D | Ga naar volgend landmark (ARIA role) |
| F | Ga naar volgend formulierveld |
| T | Ga naar volgende tabel opvragen |
| B | Ga naar volgende knop |
| L | Ga naar opsommingslijst |
| I | Ga naar opsommingsitem |
| NVDA+F7 | Toon structuren (links, koppen, pagina-indeling) |
| NVDA+Spatiebalk | Wisselen tussen Browse modus en Focus modus (bij formulieren) |
TalkBack
Ga ik nog beschrijven
VoiceOver op mobiele apparaten
Ga ik nog beschrijven
VoiceOver
Onderstaand bediening werkt alleen op een Mac
De VoiceOver-toets is standaard de Control+Option-toets gelijktijdig ingedrukt. Hieronder noemen we de VoiceOver-toets kortweg VO. De ⌘ is Cmd.
Overzicht van een deel van de sneltoetsen van VoiceOver
| Commando | Omschrijving |
|---|---|
| Cmd+F5 | Start/eindig VoiceOver |
| Control | Stop met voorlezen |
| VO+U | Overzicht links op de pagina |
| VO+Z | Herhaal de laatste zin |
| VO+Cmd+F8 | Tutorial |
| VO+H | Help |
| VO+ pijltoetsen | In een tabel: Navigeer door tabel |
| VO+Cmd+H | Ga naar volgende kop |
| Shift+VO+Cmd+H | Ga naar vorige kop |
| VO+Shift+ pijl omhoog/omlaag | Navigeer tussen opjecten zoals iframes of menu's (testen!) |
| VO+V | Spraakdetails wijzigen |
| VO+F11 | Ondertitel- of braillepaneel tonen/verbergen. |
| Cmd+F5 | Start of stop VoiceOver |
Verteller
Verteller (eng: Narrator) is de voorleeshulp die standaard in Windows aanwezig is.
De Verteller-toets is standaard de Caps Lock-toets of de Ins-toets.
Overzicht van een deel van de sneltoetsen van Verteller
| Commando | Omschrijving |
|---|---|
| ÿ+Ctrl+Enter | Aan- en uitzetten |
| ÿ+Ctrl+N | Instellingen en aan- en uitzetten |
| Verteller toets+↑ | Van hier af verder lezen |
| Verteller toets+→/← | naar volgend en vorig item |
| Verteller toets | stop met praten |
Meer volgt.
Windows Eyes
Windows Eyes is alleen geschikt voor Windows. De verkoop in de US en Canada is gestaakt. Er zijn echter nog veel gebruikers op dit platform
Overzicht van een deel van de sneltoetsen van Windows Eyes (aan dit onderdeel wordt gewerkt)
| Commando | Omschrijving |
|---|---|
| Ctrl+Alt+W | Windows Eye sneltoets |
JAWS
Overzicht van een deel van de sneltoetsen in JAWS
Helaas staan de gebruiksrechten van JAWS (Job Access With Speech) niet toe om deze software zonder licentie te gebruiken. Chris Hofstader heeft hier een artikel over geschreven. Ik kan hier daarom niet zelf een handig overzicht van maken. De volgende bronnen kunnen je helpen.
Bronnen:
Interactieve elementen
Met de tabtoets spring je telkens naar het volgende interactieve element. Het is belangrijk dat je hierbij een (visueel) logische volgorde aanhoudt én de focus op correcte wijze zichtbaar maakt.
Overzicht van interactieve elementen
- a-elementen als het href-attribuut aanwezig is
- button-element
- area-element met een href-attribuut in combinatie met het map-element (image-map)
- input- en textrea-elementen
- select-element
- summary-element in combinatie met het details-element
- audio- en video-element als deze bedieningselementen bevatten
- object-element in specifieke situaties
- elk element met het contenteditable-atribut
- elk element met een tabindex-attribuut (dit maakt een element niet direct interactief!)
